Việc đánh giá và công nhận Đơn vị học tập đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy học tập suốt đời, xây dựng xã hội học tập, và đạt được mục tiêu phát triển Thành phố học tập theo định hướng của UNESCO và các chính sách giáo dục quốc gia. Tại Việt Nam, Thông tư 24/2023/TT-BGDĐT (hiệu lực từ 26/01/2024) quy định cụ thể về đánh giá, công nhận Đơn vị học tập cấp huyện, tỉnh, tạo nền tảng để các địa phương như Đà Nẵng hướng tới mô hình Thành phố học tập. Bài viết này phân tích ý nghĩa của việc đánh giá, công nhận Đơn vị học tập, liên hệ với mục tiêu xây dựng Thành phố học tập, và đề xuất giải pháp triển khai tại Đà Nẵng, đặc biệt trong bối cảnh giáo dục tại huyện Hòa Vang.

Đơn Vị Học Tập Là Gì?

Theo khoản 1 Điều 2 Thông tư 22/2020/TT-BGDĐT (được thay thế bởi Thông tư 24/2023/TT-BGDĐT), Đơn vị học tập là các cơ quan, đoàn thể, tổ chức nơi mọi thành viên được tạo điều kiện thuận lợi để tự học, học tập thường xuyên, và học cách học cùng nhau, nhằm mở rộng kiến thức trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Các đơn vị này bao gồm:

• Cơ quan, đơn vị thuộc hoặc trực thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh/huyện.
• Các đơn vị lực lượng vũ trang, tổ chức chính trị-xã hội, tổ chức kinh tế cấp tỉnh/huyện.
• Ví dụ tại Đà Nẵng: Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật, Trung tâm Giáo dục Nghề nghiệp – Giáo dục Thường xuyên Hòa Vang, hoặc các doanh nghiệp như Viettel, FPT.

Thành phố học tập, theo UNESCO, là một thành phố thúc đẩy học tập suốt đời cho mọi công dân, đảm bảo cơ hội học tập công bằng, xây dựng môi trường giáo dục hiện đại, và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao (NNL CLC). Đà Nẵng, với mục tiêu trở thành Trung tâm Tài chính khu vực vào năm 2030, đang nỗ lực xây dựng mô hình này.

Ý Nghĩa Của Đánh Giá Và Công Nhận Đơn Vị Học Tập

Đánh giá và công nhận Đơn vị học tập theo Thông tư 24/2023/TT-BGDĐT có ý nghĩa quyết định đối với mục tiêu xây dựng Thành phố học tập, thông qua các khía cạnh sau:

1. Thúc đẩy học tập suốt đời:
   • Đơn vị học tập khuyến khích mọi thành viên (cán bộ, công chức, viên chức, người lao động) tự học và nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng. Ví dụ, tại Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật (ĐH Đà Nẵng), các giảng viên tham gia tập huấn STEM và công nghệ giáo dục, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo.
   • Điều này hỗ trợ mục tiêu Thành phố học tập, nơi mọi công dân, từ học sinh đến người lao động, đều có cơ hội học tập liên tục, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số và cách mạng công nghiệp 4.0.
2. Huy động nguồn lực cho giáo dục:
   • Việc công nhận Đơn vị học tập khuyến khích các tổ chức đầu tư vào cơ sở vật chất, trang thiết bị, và kinh phí cho học tập. Ví dụ, các doanh nghiệp như Viettel và FPT tại Đà Nẵng đã tài trợ 200 suất học bổng (5-15 triệu đồng/suất) và thiết bị học tập cho học sinh, sinh viên Hòa Vang trong năm 2024-2025.
   • Đây là nền tảng để Thành phố học tập xây dựng hạ tầng giáo dục hiện đại, như phòng học STEM tại các trường THCS Hòa Vang, hoặc các trung tâm đào tạo kỹ năng số.
3. Xây dựng công dân học tập:
   • Đánh giá Đơn vị học tập dựa trên tiêu chí về năng lực, phẩm chất của thành viên (tuân thủ pháp luật, sử dụng công nghệ thông tin, tư duy sáng tạo, bình đẳng giới, v.v.). Điều này tạo ra mẫu hình Công dân học tập, nền tảng cốt lõi của Thành phố học tập.
   • Tại Hòa Vang, các sự kiện như Hội trại “Dấu Ấn Tuổi 15” (15-16/3/2025) do giáo viên và sinh viên ĐH Đà Nẵng tổ chức đã giúp học sinh lớp 9 rèn kỹ năng sống, định hướng nghề nghiệp, và phát triển tư duy sáng tạo, góp phần hình thành Công dân học tập.
4. Đảm bảo công bằng và hòa nhập giáo dục:
   • Đơn vị học tập, như Trường Chuyên biệt Tương Lai tại Đà Nẵng, hỗ trợ học sinh khuyết tật thông qua các phương pháp giảng dạy sáng tạo (âm nhạc, hội họa), giúp tăng tỷ lệ hòa nhập cộng đồng từ 20% (2015) lên 40% (2024).
   • Thành phố học tập yêu cầu mọi công dân, bất kể hoàn cảnh, đều được tiếp cận giáo dục. Việc công nhận Đơn vị học tập khuyến khích các tổ chức mở rộng chương trình hỗ trợ học sinh khó khăn, như các lớp ôn thi miễn phí tại Hòa Vang từ tháng 3/2025.
5. Tăng cường chuyển đổi số trong giáo dục:
   • Tiêu chí đánh giá Đơn vị học tập bao gồm việc sử dụng công nghệ thông tin và ngoại ngữ. Ví dụ, Trường THPT Phan Châu Trinh (Đà Nẵng) áp dụng bảng tương tác và phần mềm học tập trực tuyến, giúp học sinh đạt Giải Nhì Cuộc thi Khoa học Kỹ thuật Quốc gia 2024-2025 với dự án “Ứng dụng AI trong quản lý giao thông đô thị”.
   • Thành phố học tập đòi hỏi một hệ sinh thái giáo dục số hóa. Đơn vị học tập là nơi thử nghiệm và lan tỏa các mô hình này, như phòng học STEM hoặc khóa học trực tuyến tại Hòa Vang.
6. Đánh giá thực trạng và định hướng phát triển:
   • Quy trình đánh giá Đơn vị học tập (tự đánh giá, thẩm định, công nhận) cung cấp dữ liệu về thực trạng học tập, từ đó giúp địa phương xây dựng kế hoạch phát triển giáo dục phù hợp. Ví dụ, Sở GD&ĐT Đà Nẵng sử dụng dữ liệu từ các trường THCS Hòa Vang để mở rộng phòng học STEM và lớp ôn thi miễn phí.
   • Điều này hỗ trợ Thành phố học tập trong việc xác định mục tiêu cụ thể, như tăng tỷ lệ đỗ lớp 10 công lập tại Hòa Vang lên 70-75% vào năm 2025.

Tiêu Chí Đánh Giá Đơn Vị Học Tập

Theo Điều 6 Thông tư 24/2023/TT-BGDĐT, đánh giá Đơn vị học tập cấp huyện, tỉnh (mức độ 1) dựa trên 3 tiêu chí chính, tổng cộng 100 điểm:

1. Điều kiện xây dựng Đơn vị học tập (30 điểm):
   • Ban hành kế hoạch học tập thường xuyên (10 điểm).
   • Có quy định khuyến khích thành viên học tập (10 điểm).
   • Đầu tư kinh phí, cơ sở vật chất, trang thiết bị (10 điểm).
   • Ví dụ: Trung tâm Giáo dục Nghề nghiệp – Giáo dục Thường xuyên Hòa Vang tổ chức khóa học nghề (may vá, lập trình) cho học sinh không học tiếp THPT, đáp ứng tiêu chí này.
2. Kết quả học tập của thành viên (30 điểm):
   • Tối thiểu 90% thành viên đạt danh hiệu “Lao động tiên tiến” hoặc tương đương.
   • Thành viên tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng, đạt chứng chỉ theo quy định.
   • Ví dụ: Giáo viên tại Trường Chuyên biệt Tương Lai tham gia tập huấn phương pháp ABA và TEACCH, giúp nâng cao chất lượng giảng dạy.
3. Hiệu quả, tác động của việc xây dựng Đơn vị học tập (40 điểm):
   • 100% thành viên đáp ứng phẩm chất, năng lực Công dân học tập (25 điểm), bao gồm tuân thủ pháp luật, sử dụng công nghệ, tư duy sáng tạo, bình đẳng giới, v.v.
   • 80% gia đình thành viên đạt danh hiệu “Gia đình học tập”.
   • Mức độ hài lòng của thành viên và người học đạt tối thiểu 70%.
   • Ví dụ: Các dự án STEM của học sinh Hòa Vang (robot điều khiển giọng nói) đạt giải quốc gia, thể hiện hiệu quả học tập sáng tạo.

Quy trình đánh giá bao gồm: tự đánh giá (đơn vị lập báo cáo), thẩm định (do cơ quan có thẩm quyền thực hiện), và công nhận (cấp chứng nhận Đơn vị học tập mức độ 1, 2, hoặc 3). Quy trình này đảm bảo tính công khai, minh bạch, và trách nhiệm.

Liên Kết Với Đà Nẵng Và Hòa Vang

Đà Nẵng, với mục tiêu trở thành Trung tâm Tài chính khu vực, đang tích cực xây dựng mô hình Thành phố học tập, trong đó Hòa Vang đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng giáo dục vùng nông thôn. Việc đánh giá, công nhận Đơn vị học tập có ý nghĩa cụ thể như sau:

1. Hỗ trợ đào tạo NNL CLC:
   • Các Đơn vị học tập như Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật và doanh nghiệp (Viettel, FPT) tổ chức khóa đào tạo Fintech, Công nghệ bán dẫn, và Kỹ thuật hạ tầng, đáp ứng nhu cầu nhân lực của Khu Công nghệ cao Đà Nẵng.
   • Việc đánh giá đảm bảo các đơn vị này đầu tư vào đào tạo liên tục, như học bổng 20 triệu đồng/suất “Thử thách UTE” cho sinh viên Hòa Vang.
2. Thúc đẩy giáo dục hòa nhập:
   • Trường Chuyên biệt Tương Lai, một Đơn vị học tập tiềm năng, hỗ trợ học sinh khuyết tật thông qua lớp học hòa nhập tại các trường THCS Hòa Vang. Việc công nhận đơn vị này khuyến khích mở rộng mô hình giáo dục công bằng, phù hợp với mục tiêu Thành phố học tập.
3. Phát triển giáo dục STEM:
   • Các trường THCS Hòa Vang duy trì 5 phòng học STEM, nơi học sinh thực hiện dự án khoa học (robot, hệ thống tưới cây tự động). Đánh giá Đơn vị học tập giúp các trường này nhận được tài trợ từ doanh nghiệp và Sở GD&ĐT để nâng cấp cơ sở vật chất, đóng góp vào hệ sinh thái giáo dục sáng tạo của Thành phố học tập.
4. Hỗ trợ học sinh khó khăn:
   • Đơn vị học tập như Trung tâm Giáo dục Nghề nghiệp – Giáo dục Thường xuyên Hòa Vang cung cấp khóa học nghề và lớp ôn thi miễn phí, giúp học sinh KV1 (Hòa Bắc, Hòa Ninh) đạt tỷ lệ đỗ lớp 10 công lập 70-75%. Đây là bước tiến để Thành phố học tập đảm bảo cơ hội học tập cho mọi công dân.
5. Tăng cường chuyển đổi số:
   • Các Đơn vị học tập tại Đà Nẵng áp dụng công nghệ giáo dục, như phần mềm học trực tuyến tại Trường THPT Phan Châu Trinh hoặc khóa học kỹ năng số tại Hòa Vang. Đánh giá đơn vị này khuyến khích đầu tư vào hạ tầng số, hỗ trợ mục tiêu xây dựng Thành phố học tập thông minh.

Thách Thức Và Giải Pháp

Thách thức

1. Hạn chế về nguồn lực:
   • Các đơn vị tại Hòa Vang, đặc biệt ở xã KV1, thiếu cơ sở vật chất và kinh phí để đáp ứng tiêu chí Đơn vị học tập (phòng học STEM, thiết bị công nghệ).
2. Chênh lệch năng lực thành viên:
   • Không phải thành viên nào cũng đạt phẩm chất, năng lực Công dân học tập, đặc biệt về ngoại ngữ và công nghệ thông tin, do hạn chế về tiếp cận đào tạo.
3. Thiếu dữ liệu đánh giá:
   • Việc thu thập dữ liệu về kết quả học tập và mức độ hài lòng của thành viên đòi hỏi hệ thống quản lý đồng bộ, nhưng hiện tại chưa được triển khai rộng rãi.
4. Tính bền vững:
   • Một số đơn vị chỉ tập trung đạt danh hiệu Đơn vị học tập mà chưa duy trì học tập thường xuyên, ảnh hưởng đến hiệu quả lâu dài của Thành phố học tập.

Giải pháp

1. Tăng cường đầu tư:
   • Sở GD&ĐT Đà Nẵng phối hợp với doanh nghiệp (Viettel, FPT, Samsung) tài trợ thiết bị và kinh phí cho các Đơn vị học tập tại Hòa Vang, như 100 suất học bổng (5-10 triệu đồng/suất) trong năm 2024-2025.
   • Xây dựng thêm phòng học STEM và phòng thí nghiệm tại các trường THCS/THPT Hòa Vang, lấy mô hình từ Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật.
2. Đào tạo và tập huấn:
   • Tổ chức khóa tập huấn về ngoại ngữ, công nghệ thông tin, và kỹ năng số cho thành viên Đơn vị học tập, đặc biệt là giáo viên và cán bộ tại Hòa Vang.
   • Đại học Đà Nẵng mở chương trình đào tạo thạc sĩ Giáo dục Đặc biệt và STEM, ưu tiên giáo viên từ Trường Chuyên biệt Tương Lai và các trường THCS.
3. Xây dựng hệ thống dữ liệu:
   • Phát triển phần mềm quản lý học tập tại các Đơn vị học tập, lưu trữ dữ liệu về kết quả học tập, chứng chỉ, và mức độ hài lòng. Sở GD&ĐT Đà Nẵng có thể phối hợp với FPT triển khai hệ thống này.
   • Công khai báo cáo tự đánh giá trên website sgddt.danang.gov.vn để đảm bảo minh bạch.
4. Tăng cường hoạt động ngoại khóa:
   • Mở rộng các sự kiện như Hội trại “Dấu Ấn Tuổi 15” (15-16/3/2025) tại Hòa Vang, kết hợp giáo dục kỹ năng sống và hướng nghiệp, khuyến khích học sinh trở thành Công dân học tập.
   • Tổ chức triển lãm khoa học và gala văn nghệ tại Hòa Vang, thu hút sự tham gia của học sinh, giáo viên, và cộng đồng.
5. Hợp tác với doanh nghiệp:
   • Ký kết thỏa thuận với Viettel, FPT, và Samsung để hỗ trợ đào tạo kỹ năng số và tài trợ học bổng cho thành viên Đơn vị học tập, đặc biệt trong các ngành Fintech, Công nghệ bán dẫn.
   • Doanh nghiệp tham gia đánh giá dự án STEM của học sinh, cung cấp cơ hội thực tập và việc làm tại Khu Công nghệ cao Đà Nẵng.

Lời Khuyên Cho Các Đơn Vị Và Cộng Đồng

Đối với Đơn vị học tập

• Lập kế hoạch học tập: Xây dựng kế hoạch học tập hàng năm, như Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật đã làm với các khóa đào tạo STEM và kỹ năng số.
• Đầu tư cơ sở vật chất: Trang bị wifi, máy tính, và phòng học hiện đại, như mô hình phòng học STEM tại THCS Hòa Phong.
• Khuyến khích sáng tạo: Hỗ trợ thành viên tham gia nghiên cứu khoa học, như dự án “Thiết kế nâng cấp nút giao thông cầu Hòa Xuân” của sinh viên ĐH Sư phạm Kỹ thuật, đạt Giải Nhì Giải thưởng Loa Thành 2024.
• Công khai minh bạch: Đăng tải báo cáo tự đánh giá và kết quả thẩm định trên website đơn vị hoặc udn.vn, ute.udn.vn.

Đối với cộng đồng

• Phụ huynh: Phối hợp với giáo viên trong các hoạt động ngoại khóa, như tham quan Nhà lưu niệm cụ Huỳnh Thúc Kháng (Hòa Phong), để hỗ trợ học sinh phát triển toàn diện.
• Doanh nghiệp: Tiếp tục tài trợ học bổng, thiết bị, và cơ hội thực tập, như Samsung đã cam kết tuyển dụng 10% sinh viên ngành kỹ thuật từ ĐH Đà Nẵng.
• Cộng đồng Hòa Vang: Tổ chức sự kiện giao lưu, như triển lãm khoa học hoặc hội thảo hướng nghiệp, để khuyến khích học tập suốt đời.

Đối với cơ quan quản lý

• Sở GD&ĐT Đà Nẵng: Giám sát quy trình đánh giá, công nhận Đơn vị học tập, đảm bảo tính công bằng và khoa học. Công bố danh sách đơn vị đạt danh hiệu trên sgddt.danang.gov.vn.
• UBND TP Đà Nẵng: Ban hành kế hoạch xây dựng Thành phố học tập, lấy Hòa Vang làm điểm nhấn để mở rộng giáo dục vùng nông thôn.

Kết Luận

Đánh giá và công nhận Đơn vị học tập là yếu tố quyết định trong việc đạt được mục tiêu xây dựng Thành phố học tập, thông qua việc thúc đẩy học tập suốt đời, huy động nguồn lực, xây dựng Công dân học tập, đảm bảo công bằng giáo dục, và tăng cường chuyển đổi số. Tại Đà Nẵng, các Đơn vị học tập như Trường Chuyên biệt Tương Lai, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật, và các trường THCS Hòa Vang đang góp phần quan trọng vào sứ mệnh này. Tuy nhiên, để vượt qua thách thức về nguồn lực và dữ liệu, cần tăng cường đầu tư, đào tạo, và hợp tác với doanh nghiệp. Với các giải pháp đồng bộ, Đà Nẵng, đặc biệt là Hòa Vang, có thể trở thành mô hình tiêu biểu cho Thành phố học tập, đóng góp vào mục tiêu Trung tâm Tài chính khu vực. Thông tin chi tiết về quy định và tiêu chí có thể tra cứu tại moet.gov.vn, sgddt.danang.gov.vn, hoặc udn.vn.