Bộ Giáo dục và Đào tạo “Tuýt Còi” Các Trường Tuyển Sinh Sử Dụng “Tổ Hợp Lạ”: Đảm Bảo Công Bằng Và Chất Lượng Đào Tạo

Bối Cảnh Và Nội Dung Công Văn

Theo Bộ GD&ĐT, thời gian qua, nhiều trường đại học công bố phương án tuyển sinh 2025 với các tổ hợp xét tuyển không phù hợp, như:

Ngành Ngôn ngữ Anh xét tổ hợp không có môn Tiếng Anh.
Ngành Sư phạm Lịch sử không yêu cầu môn Lịch sử.
Ngành Y khoa xét tổ hợp không bao gồm môn Sinh học hoặc Hóa học, ví dụ: Toán – Hóa – Giáo dục Kinh tế và Pháp luật (Trường ĐH Văn Lang) hoặc Toán – Văn – Địa lý (Trường ĐH Hòa Bình).
Ngành Công nghệ Sinh học tại một số trường Nông – Lâm – Ngư xét tới 8/9 tổ hợp không có môn Sinh học.

Những “tổ hợp lạ” này đã gây hoang mang cho thí sinh, phụ huynh, và dư luận, đồng thời đặt ra câu hỏi về chất lượng đào tạo và tính công bằng trong xét tuyển. Trong công văn, Bộ GD&ĐT nhấn mạnh:

Năm 2025 là năm đầu tiên học sinh lớp 12 tốt nghiệp theo Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018, trong đó học sinh được chọn môn học theo định hướng cá nhân, dẫn đến việc một số em không học các môn cốt lõi liên quan đến ngành đào tạo.
Các cơ sở đào tạo cần rà soát tổ hợp xét tuyển, đảm bảo dựa trên kiến thức nền tảng và năng lực cốt lõi mà thí sinh cần để theo học.
Đặc biệt, đối với các ngành sư phạm, tổ hợp xét tuyển hoặc ngưỡng đầu vào phải yêu cầu kiến thức môn học tương ứng.
Các trường phải giải trình căn cứ khoa học và thực tiễn khi sử dụng tổ hợp xét tuyển, chịu trách nhiệm trước Bộ GD&ĐT.

Bộ yêu cầu các trường nghiêm túc thực hiện Quy chế tuyển sinh hiện hành (Thông tư 06/2025 sửa đổi, bổ sung Quy chế tuyển sinh đại học, cao đẳng ngành Giáo dục Mầm non) để đảm bảo chất lượng đầu vào và công bằng giữa các thí sinh.

Nguyên Nhân Dẫn Đến “Tổ Hợp Lạ”

Theo Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Hoàng Minh Sơn, nguyên nhân chính của tình trạng này là do:

Áp lực tuyển đủ chỉ tiêu: Một số trường, đặc biệt ở các ngành khó tuyển như sư phạm hoặc nông – lâm – ngư, mở rộng tổ hợp xét tuyển để thu hút thí sinh, kể cả những tổ hợp không liên quan đến ngành học.
Hiểu sai về Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018: Không giống Chương trình 2006 (học sinh học bắt buộc tất cả môn), Chương trình 2018 cho phép học sinh chọn tổ hợp môn theo nhóm kiến thức. Ví dụ, một thí sinh không học môn Sinh học ở THPT sẽ gặp khó khăn nếu trúng tuyển ngành Y khoa mà không có nền tảng kiến thức cần thiết.
Tự chủ tuyển sinh: Quy chế tuyển sinh cho phép các trường tự chủ trong xác định tổ hợp xét tuyển, nhưng một số trường lạm dụng quyền này, dẫn đến các tổ hợp thiếu căn cứ khoa học.

GS.TSKH Nguyễn Đình Đức, nguyên Chủ tịch Hội đồng Trường ĐH Công nghệ – ĐHQG Hà Nội, nhận định rằng việc sử dụng “tổ hợp lạ” có thể làm suy giảm chất lượng đào tạo, ảnh hưởng đến uy tín nhà trường và nguồn nhân lực quốc gia trong dài hạn.

Tác Động Của “Tổ Hợp Lạ” Và Lo Ngại Từ Xã Hội

Việc sử dụng “tổ hợp lạ” gây ra nhiều hệ lụy:

Thiếu nền tảng kiến thức: Thí sinh trúng tuyển ngành Sư phạm Vật lý nhưng không học môn Vật lý ở THPT sẽ khó theo kịp chương trình đại học, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo giáo viên.
Bất công trong xét tuyển: Những thí sinh có năng lực thực sự ở môn cốt lõi (ví dụ: Sinh học với ngành Y) có thể bị loại, trong khi thí sinh thiếu kiến thức nền tảng lại trúng tuyển.
Nguy cơ đào tạo lệch chuẩn: Đặc biệt ở các ngành nhạy cảm như Y khoa và Sư phạm, chất lượng đầu vào thấp có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho xã hội, từ sức khỏe cộng đồng đến giáo dục thế hệ tương lai.

TS Trần Đình Lý, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Nông Lâm TP.HCM, nhấn mạnh rằng các tổ hợp không có môn cốt lõi sẽ khiến sinh viên gặp khó khăn trong học tập chuyên ngành, đồng thời làm giảm uy tín của ngành giáo dục đại học.

Giải Pháp Từ Bộ GD&ĐT Và Các Trường

Để khắc phục tình trạng này, Bộ GD&ĐT và các chuyên gia đã đề xuất một số giải pháp:

Rà soát và điều chỉnh tổ hợp xét tuyển:
- Các trường phải đảm bảo tổ hợp xét tuyển có ít nhất 3 môn phù hợp, trong đó Toán hoặc Ngữ văn chiếm tối thiểu 25% trọng số (theo Thông tư 06/2025).
- Từ năm 2026, số môn chung giữa các tổ hợp phải chiếm ít nhất 50% trọng số, đảm bảo tính đồng nhất trong đánh giá năng lực.
Đặt tiêu chí phụ:
- Các trường có thể sử dụng tổ hợp linh hoạt nhưng cần đặt ngưỡng đầu vào bổ sung. Ví dụ, ngành Y xét tổ hợp Toán – Hóa – Anh nhưng yêu cầu thí sinh phải học môn Sinh ở THPT và đạt điểm tổng kết tối thiểu.
Tăng cường đào tạo bổ trợ:
- Các trường nên tổ chức các khóa học bổ sung kiến thức (như Hóa – Sinh cho ngành Y) ngay từ năm nhất để hỗ trợ sinh viên thiếu nền tảng.
Giám sát và giải trình:
- Bộ GD&ĐT sẽ kiểm tra các phương án tuyển sinh của các trường, yêu cầu giải trình nếu phát hiện tổ hợp không hợp lý.
- Các trường vi phạm quy chế có thể bị xử lý theo quy định.
Tuyên truyền và định hướng:
- Bộ GD&ĐT và các trường cần cung cấp thông tin rõ ràng về tổ hợp xét tuyển, giúp thí sinh và phụ huynh hiểu rõ yêu cầu của từng ngành học.
- Tăng cường tư vấn hướng nghiệp để học sinh chọn môn học phù hợp với định hướng nghề nghiệp từ bậc THPT.

Kết Luận

Việc Bộ Giáo dục và Đào tạo “tuýt còi” các trường sử dụng “tổ hợp lạ” trong tuyển sinh 2025 là bước đi cần thiết để đảm bảo công bằng, minh bạch, và chất lượng đào tạo đại học. Trong bối cảnh Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018 thay đổi cách học sinh chọn môn học, các trường cần điều chỉnh tổ hợp xét tuyển dựa trên căn cứ khoa học, gắn kết chặt chẽ với yêu cầu ngành nghề. Thí sinh và phụ huynh cũng nên tìm hiểu kỹ phương án tuyển sinh của các trường, ưu tiên các tổ hợp có môn cốt lõi để đảm bảo nền tảng kiến thức. Để cập nhật thông tin mới nhất, hãy theo dõi website của Bộ GD&ĐT hoặc liên hệ các cơ sở đào tạo uy tín. Kỳ tuyển sinh 2025 hứa hẹn sẽ là bước ngoặt để nâng cao chất lượng giáo dục đại học Việt Nam