Phát triển đại học bền vững là mục tiêu chiến lược nhằm xây dựng các cơ sở giáo dục đại học không chỉ đáp ứng nhu cầu hiện tại mà còn đảm bảo khả năng phát triển lâu dài cho thế hệ tương lai. Trong bối cảnh giáo dục Đà Nẵng ghi dấu ấn với thành tựu của Trường Cao đẳng Nghề Đà Nẵng đoạt giải nhất Hội giảng Nhà giáo Giáo dục Nghề nghiệp Toàn quốc 2024 và sinh viên Trường Đại học Bách khoa – Đại học Đà Nẵng giành giải đặc biệt Cuộc thi Smart Campus châu Á – Thái Bình Dương 2024, thành phố này đang tiên phong trong việc áp dụng các giải pháp bền vững cho giáo dục đại học. Bài viết này sẽ khám phá các giải pháp phát triển đại học bền vững và vai trò của Đà Nẵng trong hành trình này.
Phát Triển Đại Học Bền Vững: Ý Nghĩa và Thách Thức
Theo UNESCO, giáo dục bền vững là quá trình trang bị cho người học kiến thức, kỹ năng, và giá trị để giải quyết các thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, bất bình đẳng xã hội, và chuyển đổi số. Đối với các trường đại học, phát triển bền vững không chỉ là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao mà còn bao gồm quản lý tài nguyên hiệu quả, thúc đẩy nghiên cứu khoa học, và đóng góp cho cộng đồng.
Thách Thức Trong Phát Triển Đại Học Bền Vững
- Tài chính hạn chế: Nhiều trường đại học, đặc biệt là các trường tư thục, đối mặt với khó khăn trong việc tự chủ tài chính và đầu tư vào cơ sở vật chất.
- Chất lượng giảng dạy: Thiếu hụt giảng viên có trình độ cao và áp lực chạy theo thành tích ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo.
- Hội nhập quốc tế: Các trường cần cạnh tranh với các đại học trong khu vực ASEAN và thế giới để thu hút lưu học sinh và hợp tác nghiên cứu.
- Ứng phó biến đổi khí hậu: Các trường đại học cần tích hợp các giải pháp xanh vào quản lý và đào tạo để đáp ứng mục tiêu net-zero carbon của Việt Nam vào năm 2050.
Tầm Quan Trọng Của Phát Triển Bền Vững
Phát triển đại học bền vững không chỉ nâng cao uy tín của các cơ sở giáo dục mà còn góp phần thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) của Liên Hợp Quốc, đặc biệt là SDG 4 (Giáo dục chất lượng) và SDG 13 (Hành động khí hậu). Các trường đại học bền vững sẽ đào tạo ra những thế hệ công dân toàn cầu, có khả năng giải quyết các vấn đề xã hội và môi trường.
Giải Pháp Phát Triển Đại Học Bền Vững
Để đạt được mục tiêu phát triển bền vững, các trường đại học cần triển khai các giải pháp đồng bộ, từ đổi mới chương trình đào tạo, đầu tư cơ sở vật chất, đến mở rộng hợp tác quốc tế.
1. Đổi Mới Chương Trình Đào Tạo Theo Hướng Bền Vững
Các trường đại học cần tích hợp các nội dung về phát triển bền vững vào chương trình giảng dạy:
- Giáo dục STEM và công nghệ xanh: Các ngành như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), và kỹ thuật môi trường nên được ưu tiên để đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng Cách mạng Công nghiệp 4.0. Trường Đại học Bách khoa Đà Nẵng, với giải đặc biệt tại Smart Campus châu Á – Thái Bình Dương 2024, đã chứng minh khả năng phát triển các giải pháp công nghệ bền vững, như hệ thống quản lý năng lượng thông minh.
- Lồng ghép giáo dục bền vững: Các môn học về môi trường, đạo đức nghề nghiệp, và trách nhiệm xã hội cần được đưa vào chương trình của tất cả các ngành.
- Đào tạo kỹ năng mềm: Sinh viên cần được trang bị kỹ năng lãnh đạo, tư duy phản biện, và làm việc nhóm để giải quyết các vấn đề toàn cầu.
2. Đầu Tư Cơ Sở Vật Chất Xanh và Thông Minh
Cơ sở vật chất bền vững là yếu tố then chốt để giảm tác động môi trường và nâng cao hiệu quả học tập:
- Tòa nhà xanh: Các trường nên sử dụng tấm pin năng lượng mặt trời, hệ thống kính thông minh, và vật liệu tái chế trong xây dựng. Ví dụ, Làng Đại học Đà Nẵng, với quy hoạch 300ha, hướng tới mô hình đô thị thông minh và xanh.
- Hệ thống quản lý thông minh: Áp dụng Building Management System (BMS) để tiết kiệm năng lượng, như hệ thống EcoStruxure™ của Schneider Electric, giúp giảm 10-15% tiêu thụ năng lượng.
- Không gian học tập mở: Đầu tư vào thư viện điện tử, phòng thực hành đa năng, và khu vực cây xanh để tạo môi trường học tập thân thiện.
Trường Cao đẳng Nghề Đà Nẵng, với các phòng thực hành hiện đại, là minh chứng cho việc cơ sở vật chất tiên tiến góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, như thể hiện qua giải nhất tại Hội giảng 2024.
3. Thúc Đẩy Nghiên Cứu Khoa Học và Chuyển Giao Công Nghệ
Nghiên cứu khoa học là động lực để các trường đại học đóng góp vào phát triển bền vững:
- Nghiên cứu công nghệ xanh: Các trường nên tập trung vào các dự án như bê tông tái chế, năng lượng tái tạo, và xử lý chất thải. Sinh viên Đại học Bách khoa đã thể hiện khả năng này qua dự án đoạt giải tại SCAPA-2024.
- Công bố quốc tế: Tăng cường công bố bài báo trên các tạp chí uy tín, như Đại học Duy Tân với hơn 183 bài báo ISI/SCI/SSCI trong năm 2024.
- Chuyển giao công nghệ: Hợp tác với doanh nghiệp để đưa các nghiên cứu vào ứng dụng thực tế, ví dụ như các giải pháp quản lý đô thị thông minh tại Đà Nẵng.
4. Mở Rộng Hợp Tác Quốc Tế và Thu Hút Lưu Học Sinh
Hội nhập quốc tế là yếu tố quan trọng để phát triển đại học bền vững:
- Hợp tác với các đại học uy tín: Đại học Đà Nẵng đã hợp tác với Đại học Côte d’Azur (Pháp) và Đại học Rajabhat Maha Sarakham (Thái Lan) để triển khai chương trình trao đổi sinh viên và nghiên cứu.
- Thu hút lưu học sinh: Các chương trình giao lưu văn hóa, như “Tết trong tôi-2024” tại Trường Đại học Ngoại ngữ, giúp thu hút sinh viên từ Lào, Thái Lan, và Trung Quốc.
- Chương trình học bổng: Cung cấp học bổng cho sinh viên quốc tế và sinh viên khó khăn, như Đại học Duy Tân với 4.000 suất học bổng trị giá hơn 100 tỷ đồng mỗi năm.
5. Hỗ Trợ Chính Sách Giáo Dục
Dự thảo Luật Nhà giáo 2024, trình Quốc hội vào tháng 11/2024, đề xuất xếp lương giáo viên cao nhất trong thang lương hành chính sự nghiệp. Chính sách này sẽ thu hút giảng viên giỏi, nâng cao chất lượng đào tạo, và tạo điều kiện để các trường đại học triển khai các chương trình bền vững. Ngoài ra, Quyết định 452/QĐ-TTg về quy hoạch mạng lưới giáo dục đại học xác định Đà Nẵng là một trong bốn trung tâm giáo dục đại học lớn của Việt Nam, tạo động lực để thành phố đầu tư vào giáo dục bền vững.
Giáo Dục Đà Nẵng: Tấm Gương Phát Triển Bền Vững
Đà Nẵng đang tiên phong trong phát triển giáo dục bền vững, với các thành tựu nổi bật:
- Trường Cao đẳng Nghề Đà Nẵng giành giải nhất tại Hội giảng 2024, với bài giảng tích hợp công nghệ số và giáo dục đạo đức nghề nghiệp.
- Sinh viên Đại học Bách khoa đoạt giải đặc biệt SCAPA-2024, thể hiện khả năng sáng tạo các giải pháp công nghệ bền vững.
- Đại học Duy Tân, nhân dịp kỷ niệm 30 năm thành lập, được chuyển đổi thành Đại học Duy Tân, khẳng định vai trò của giáo dục tư thục trong phát triển bền vững.
Những thành tựu này góp phần đưa Đà Nẵng trở thành điểm đến giáo dục khu vực, như định hướng tại Kết luận 79-KL/TW.
Kết Luận
Phát triển đại học bền vững đòi hỏi sự kết hợp giữa đổi mới chương trình đào tạo, đầu tư cơ sở vật chất, nghiên cứu khoa học, và hội nhập quốc tế. Đà Nẵng, với các thành tựu từ Trường Cao đẳng Nghề Đà Nẵng, Đại học Bách khoa, và Đại học Duy Tân, đang dẫn đầu trong hành trình này. Bằng cách triển khai các giải pháp đồng bộ, thành phố không chỉ nâng cao chất lượng giáo dục mà còn góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững toàn cầu.