Sự hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp trong đào tạo nguồn nhân lực tại Đà Nẵng là một chiến lược trọng điểm nhằm đáp ứng nhu cầu nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ thông tin (CNTT), công nghệ tài chính (Fintech), trí tuệ nhân tạo (AI), và vi mạch bán dẫn, phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế số và chuyển đổi số của thành phố đến năm 2025. Dưới đây là phân tích chi tiết về mô hình hợp tác này, dựa trên các thông tin từ Đại học Đà Nẵng (ĐHĐN), các doanh nghiệp lớn như FPT, Samsung, và các sự kiện tiêu biểu như Hội thảo Nhà trường và Doanh nghiệp đồng hành trong sứ mạng đào tạo nguồn nhân lực (19/10/2024).

1. Tổng Quan Về Hợp Tác Nhà Trường – Doanh Nghiệp

• Bối cảnh:
  • Đà Nẵng đặt mục tiêu đến năm 2025 cần 77.000 nhân lực CNTT để đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp công nghệ số, theo Sở Thông tin và Truyền thông Đà Nẵng. Hiện tại, thành phố có khoảng 46.500 nhân lực CNTT, chỉ đáp ứng 60% nhu cầu.
  • Nghị quyết 05-NQ/TU (17/6/2021) của Ban Chấp hành Đảng bộ TP. Đà Nẵng nhấn mạnh chuyển đổi số, với kinh tế số chiếm tối thiểu 20% GRDP vào năm 2025, trong đó công nghiệp CNTT chiếm 10%.
  • Các ngành mũi nhọn như Fintech, AI, và vi mạch bán dẫn đòi hỏi nguồn nhân lực không chỉ có kiến thức chuyên môn mà còn cần kỹ năng thực tiễn, ngoại ngữ, và khả năng thích ứng với Công nghiệp 4.0.
• Mục tiêu hợp tác:
  • Rút ngắn khoảng cách giữa lý thuyết và thực hành, đảm bảo sinh viên ra trường đáp ứng ngay nhu cầu của doanh nghiệp.
  • Phát triển các chương trình đào tạo theo nhu cầu thực tế, bao gồm đào tạo ngắn hạn, thực tập, và nghiên cứu công nghệ.
  • Thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp trong lĩnh vực CNTT và chuyển đổi số.
• Các bên tham gia:
  • Nhà trường: ĐHĐN (với các trường thành viên như ĐH Bách khoa, ĐH Kinh tế, ĐH Ngoại ngữ (DNUFL), ĐH Công nghệ Thông tin và Truyền thông Việt – Hàn (VKU), ĐH Sư phạm Kỹ thuật), ĐH Duy Tân (DTU), và các cơ sở đào tạo nghề như Cao đẳng Du lịch Đà Nẵng.
  • Doanh nghiệp: FPT, Samsung, Ngân hàng Quân đội (MB), Thaco Chu Lai, Hòa Phát Dung Quất, UAC Đà Nẵng, và các công ty khởi nghiệp công nghệ.
  • Chính quyền: Sở Thông tin và Truyền thông, Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, và UBND TP. Đà Nẵng đóng vai trò điều phối và hỗ trợ chính sách.

2. Các Hình Thức Hợp Tác Tiêu Biểu

Hội Thảo Và Diễn Đàn

• Hội thảo “Nhà trường và doanh nghiệp đồng hành trong sứ mạng đào tạo nguồn nhân lực” (19/10/2024):
  • Tổ chức bởi DNUFL – ĐHĐN, diễn đàn này quy tụ các nhà khoa học, nhà quản lý, và doanh nghiệp để thảo luận giải pháp đào tạo nhân lực trong bối cảnh Toàn cầu hóa và Công nghiệp 4.0.
  • Đề xuất từ ông Tô Văn Hiệp (CEO Công ty CP Kho vận Liên Chiểu xanh):
    • Đồng bộ chương trình đào tạo với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp.
    • Tăng cường hợp tác nghiên cứu và phát triển công nghệ.
    • Đẩy mạnh thực tập và trải nghiệm thực tiễn cho sinh viên.
    • Phát triển kỹ năng mềm, kỹ năng quản lý toàn cầu, và ngoại ngữ.
    • Tổ chức các chương trình đào tạo ngắn hạn theo yêu cầu doanh nghiệp.
    • Mời chuyên gia chia sẻ xu hướng công nghệ mới.
  • Kết quả: Xây dựng mạng lưới đối tác giữa ĐHĐN và các doanh nghiệp, mở rộng chương trình trao đổi sinh viên và giảng viên với các trường quốc tế.
• Ngày hội Công nghệ Thông tin 2023 (ĐH Bách khoa):
  • Sự kiện thường niên lớn nhất về CNTT tại Việt Nam, thu hút 45 công ty trong và ngoài nước và 50 diễn giả từ các lĩnh vực AI, blockchain, điện toán đám mây, và an ninh mạng.
  • Sinh viên được tiếp cận công nghệ mới, sản phẩm, và cơ hội việc làm ngay tại trường.
  • Ông Nguyễn Hồng Hải (Phó Hiệu trưởng ĐH Bách khoa) nhấn mạnh vai trò hợp tác trong xây dựng đội ngũ nhân tài chất lượng cao cho miền Trung.

Chương Trình Đào Tạo Theo Nhu Cầu Doanh Nghiệp

• ĐH Kinh tế – ĐHĐN:
  • Tiên phong mở ngành Công nghệ Tài chính (Fintech) từ năm 2022, hợp tác với Ngân hàng Quân đội để khai thác Không gian sáng tạo số (DUE Digital Hub), giúp sinh viên trải nghiệm thực tế.
  • Năm 2025, mở thêm các ngành mới như Tài chính quốc tế, Trí tuệ nhân tạo trong Kinh doanh, và Giao nhận và vận tải quốc tế để đáp ứng nhu cầu Trung tâm Tài chính khu vực và Khu Thương mại tự do tại Đà Nẵng.
  • Áp dụng phương thức Blended Learning (kết hợp trực tiếp và trực tuyến), tăng tính linh hoạt và cá nhân hóa học tập.
• VKU – ĐHĐN:
  • Khai trương VKU Fintech Hub năm 2024, hợp tác với các viện, trường Việt Nam và Hàn Quốc để đào tạo Fintech.
  • Chương trình đào tạo chuyên ngành Công nghệ phần mềm (song ngữ Nhật – Việt) và Kỹ thuật phần mềm (tăng cường tiếng Hàn), đáp ứng nhu cầu của các công ty Nhật Bản và Hàn Quốc tại Đà Nẵng.
  • Tổ chức Hackathon Công nghệ 2025, khuyến khích sinh viên phát triển giải pháp AI, như ứng dụng hỗ trợ học tập, với sự tài trợ từ doanh nghiệp.
• ĐH Sư phạm Kỹ thuật – ĐHĐN:
  • Đào tạo kỹ sư chất lượng cao, với 519 tân kỹ sư tốt nghiệp năm 2024, nhiều em được tuyển dụng ngay bởi Thaco Chu Lai, Hòa Phát Dung Quất, và UAC Đà Nẵng.
  • Chương trình đào tạo kỹ sư Việt – Pháp (PFIEV) với học phí 23,9 triệu đồng/năm, tập trung vào các ngành như Sản xuất tự động, Tin học công nghiệp, và Công nghệ phần mềm.

Thực Tập Và On-Job-Training

• FPT Đà Nẵng:
  • Triển khai chương trình on-job-training, phối hợp với các trường để đào tạo sinh viên ngay từ năm thứ hai hoặc thứ ba.
  • Hỗ trợ sinh viên mua căn hộ tại FPT Plaza 1 (Ngũ Hành Sơn) theo chính sách “an cư, lạc nghiệp”, thu hút nhân tài CNTT định cư tại Đà Nẵng.
• Samsung:
  • Tài trợ thiết bị IoT và máy tính cho các phòng thí nghiệm tại VKU và ĐH Bách khoa, hỗ trợ sinh viên thực hành công nghệ mới.
  • Hợp tác tổ chức hội thảo công nghệ và cung cấp chuyên gia giảng dạy về AI và vi mạch bán dẫn.
• Doanh nghiệp CNTT khác:
  • Các công ty như Axon, Global Cybersoft, và Code Engine Studio tham gia giảng dạy, cung cấp dự án thực tế, và tuyển dụng sinh viên ngay tại các sự kiện như Ngày hội CNTT.

Nghiên Cứu Và Chuyển Giao Công Nghệ

• ĐHĐN:
  • Hợp tác với doanh nghiệp trong nghiên cứu các lĩnh vực AI, blockchain, và Fintech, với VKU Fintech Hub và DUE Digital Hub là các trung tâm tiêu biểu.
  • Sinh viên tham gia dự án thực tế, như phát triển ứng dụng AI hỗ trợ học tập hoặc hệ thống quản lý tài chính thông minh, dưới sự hướng dẫn của doanh nghiệp.
• DTU:
  • Tổ chức lớp STEM và hội thảo khoa học, hỗ trợ học sinh và sinh viên phát triển dự án sáng tạo, như hệ thống thoát nước thông minh ứng phó ngập lụt tại Đà Nẵng.
  • Hợp tác với FPT để triển khai các dự án khởi nghiệp công nghệ, thu hút nhân tài từ trong và ngoài nước.

3. Thành Tựu Và Tác Động

• Tăng cơ hội việc làm:
  • ĐH Sư phạm Kỹ thuật: 519 tân kỹ sư tốt nghiệp năm 2024, nhiều em được tuyển dụng ngay bởi các doanh nghiệp lớn.
  • ĐH Bách khoa: Sinh viên đạt Huy chương Bạc ICPC Asia Hanoi Regional Contests 2024, thể hiện năng lực cạnh tranh quốc tế, được doanh nghiệp săn đón.
• Nâng cao chất lượng đào tạo:
  • Các trường thành viên ĐHĐN cập nhật chương trình đào tạo theo chuẩn quốc tế, với 38 cơ sở đào tạo CNTT (20 đại học/cao đẳng, 18 trung cấp và trung tâm nghề) đáp ứng 6.000 chỉ tiêu tuyển sinh CNTT/năm.
  • DNUFL đào tạo kỹ năng ngoại ngữ (IELTS 6.0, HSK 4), giúp sinh viên đáp ứng yêu cầu của các công ty đa quốc gia.
• Thúc đẩy khởi nghiệp và kinh tế số:
  • Đà Nẵng đạt 2,7 doanh nghiệp công nghệ số/1.000 dân (gấp 3 lần trung bình cả nước), với 5 doanh nghiệp công nghệ có doanh thu trên 1.000 tỷ đồng/năm dự kiến vào 2025.
  • Các dự án khởi nghiệp từ sinh viên, như ứng dụng AI trong giáo dục, nhận được tài trợ từ FPT và Samsung.
• Gắn kết ba nhà:
  • Mô hình hợp tác Nhà nước – Nhà trường – Doanh nghiệp được cụ thể hóa qua các sự kiện như Ngày hội CNTT và Hội thảo DNUFL, góp phần xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại Đà Nẵng.

4. Thách Thức

• Thiếu hụt nhân lực:
  • Nhu cầu 77.000 nhân lực CNTT đến 2025 vượt xa khả năng cung ứng hiện tại (46.500 người).
  • Sinh viên mới ra trường thiếu kỹ năng thực tiễn và ngoại ngữ, đặc biệt tiếng Anh, khiến doanh nghiệp phải đào tạo lại.
• Hạn chế về cơ sở vật chất:
  • Một số trường thiếu phòng thí nghiệm hiện đại hoặc thiết bị công nghệ cao, như cảm biến IoT hoặc máy chủ cho AI.
  • Quá tải trường học tại các quận như Liên Chiểu, Cẩm Lệ, ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo phổ thông, nguồn cung cho đại học.
• Khoảng cách giữa lý thuyết và thực hành:
  • Chương trình đào tạo tại một số trường chưa cập nhật kịp với công nghệ mới, như blockchain hoặc Fintech.
  • Thiếu các chương trình thực tập dài hạn hoặc dự án thực tế liên kết với doanh nghiệp.

5. Đề Xuất Giải Pháp

• Đối với nhà trường:
  • Cập nhật chương trình đào tạo theo nhu cầu doanh nghiệp, tập trung vào AI, Fintech, và vi mạch bán dẫn. Ví dụ, mở rộng mô hình VKU Fintech Hub sang các trường khác.
  • Tăng cường lớp ngoại ngữ và kỹ năng mềm, như mô hình của DNUFL, để sinh viên đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.
  • Đầu tư phòng thí nghiệm công nghệ cao, hợp tác với Samsung và FPT để trang bị thiết bị IoT và máy tính.
• Đối với doanh nghiệp:
  • Tài trợ 200 máy tính và thiết bị IoT cho các trường THPT và đại học tại Đà Nẵng, như mô hình của Samsung tại VKU.
  • Mở rộng chương trình on-job-training, như FPT, để đào tạo sinh viên từ năm thứ hai, giảm thời gian đào tạo lại.
  • Hỗ trợ học bổng và dự án khởi nghiệp, như Hackathon 2025 của VKU, để thu hút nhân tài.
• Đối với chính quyền:
  • Triển khai Đề án Xây dựng, nâng cấp trường học giai đoạn 2021-2025, ưu tiên quận Liên Chiểu, Cẩm Lệ, để giảm quá tải và nâng chất lượng giáo dục phổ thông.
  • Ban hành chính sách ưu đãi, như miễn thuế hoặc hỗ trợ nhà ở, để thu hút doanh nghiệp công nghệ đầu tư vào đào tạo, tương tự chính sách FPT Plaza 1.
  • Phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông để xây dựng hệ thống thông tin thị trường lao động số, kết nối cung – cầu nhân lực.
• Đối với học sinh/sinh viên:
  • Tham gia các lớp STEM của DTU và Hackathon 2025 của VKU để phát triển kỹ năng công nghệ và sáng tạo.
  • Học ngoại ngữ (tiếng Anh, Nhật, Hàn) qua các lớp miễn phí của DNUFL để đáp ứng yêu cầu của doanh nghiệp đa quốc gia.
  • Tích cực tham gia thực tập và dự án thực tế, như DUE Digital Hub, để tích lũy kinh nghiệm.

6. Kết Luận

Sự đồng hành giữa nhà trường và doanh nghiệp tại Đà Nẵng đã và đang tạo nên hệ sinh thái đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong các lĩnh vực CNTT, Fintech, và AI, góp phần thực hiện mục tiêu kinh tế số chiếm 20% GRDP vào năm 2025. Các mô hình như VKU Fintech Hub, DUE Digital Hub, Ngày hội CNTT, và chương trình on-job-training của FPT là minh chứng cho hiệu quả của sự hợp tác này. Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu 77.000 nhân lực CNTT và khắc phục các thách thức về kỹ năng, cơ sở vật chất, cần có sự đầu tư đồng bộ từ Nhà nước, nhà trường, và doanh nghiệp.