Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 mang đến thay đổi lớn khi môn ngoại ngữ không còn là môn thi bắt buộc. Thí sinh có thể lựa chọn thi môn ngoại ngữ hoặc sử dụng chứng chỉ quốc tế (IELTS, TOEFL iBT, TOEIC) để miễn thi. Quyết định này không chỉ ảnh hưởng đến xét tốt nghiệp THPT mà còn tác động trực tiếp đến xét tuyển đại học. Vậy, thí sinh nên chọn phương án nào để tối ưu hóa cơ hội trúng tuyển? Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết các yếu tố cần cân nhắc, cách quy đổi điểm chứng chỉ ngoại ngữ, và lời khuyên từ chuyên gia.

Thay Đổi Trong Kỳ Thi Tốt Nghiệp THPT 2025

Theo Quy chế thi tốt nghiệp THPT 2025 (Thông tư 24/2024/TT-BGDĐT), thí sinh dự thi 4 môn, gồm:

• 2 môn bắt buộc: Toán, Ngữ văn.
• 2 môn tự chọn từ các môn học ở lớp 12: Vật lý, Hóa học, Sinh học, Lịch sử, Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Tin học, Công nghệ công nghiệp, Công nghệ nông nghiệp, Ngoại ngữ (Anh, Đức, Pháp, Nhật, Trung, Hàn, Nga).

Điểm mới quan trọng:

• Ngoại ngữ không bắt buộc: Thí sinh có thể chọn thi hoặc sử dụng chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế để miễn thi môn này khi xét tốt nghiệp THPT.
• Không quy đổi điểm 10: Khác với các năm trước (2019-2024), chứng chỉ ngoại ngữ (IELTS ≥ 4.0, TOEFL iBT ≥ 45, TOEIC nghe-đọc ≥ 275 & nói-viết ≥ 120, v.v.) chỉ được dùng để miễn thi, không được quy đổi thành điểm 10 khi tính điểm xét tốt nghiệp. Điểm xét tốt nghiệp sẽ dựa trên 3 môn thi còn lại cộng với điểm trung bình học bạ 3 năm THPT và điểm ưu tiên (nếu có).

Công thức tính điểm xét tốt nghiệp (cho thí sinh miễn thi ngoại ngữ):
ĐXTN = [(Tổng điểm 3 môn thi + Tổng điểm khuyến khích (nếu có)) / 3] × 2 + Điểm trung bình các năm học + Điểm ưu tiên (nếu có)
Điểm trung bình các năm học = (ĐTB lớp 10 × 1 + ĐTB lớp 11 × 2 + ĐTB lớp 12 × 3) / 6

Tác Động Đến Xét Tuyển Đại Học

Quyết định chọn thi môn ngoại ngữ hay sử dụng chứng chỉ miễn thi sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến xét tuyển đại học, đặc biệt với các tổ hợp xét tuyển có môn ngoại ngữ (như A01, D01, D07, B08). Thí sinh cần cân nhắc dựa trên phương thức xét tuyển của trường và ngành mình nhắm đến. Có hai tình huống chính:

1. Trường chấp nhận quy đổi chứng chỉ ngoại ngữ thành điểm môn ngoại ngữ:
   • Thí sinh có thể sử dụng chứng chỉ (IELTS, TOEFL iBT, TOEIC) để quy đổi điểm thay cho điểm thi môn ngoại ngữ trong tổ hợp xét tuyển.
   • Ví dụ:
     • ĐH Bách khoa (ĐH Quốc gia TP.HCM): IELTS 5.0 = 8 điểm, 5.5 = 9 điểm, ≥ 6.0 = 10 điểm; TOEFL iBT và TOEIC cũng có bảng quy đổi tương ứng.
     • ĐH Kinh tế quốc dân: IELTS 7.5-9.0 = 10 điểm, 5.5 = 8 điểm.
     • ĐH Ngoại thương: IELTS ≥ 6.5 để xét tuyển kết hợp học bạ hoặc với điểm thi THPT.
   • Lợi ích: Thí sinh có thể tập trung ôn luyện các môn khác nếu đã có chứng chỉ đạt yêu cầu.
2. Trường không chấp nhận quy đổi, chỉ sử dụng điểm thi môn ngoại ngữ:
   • Thí sinh phải dự thi môn ngoại ngữ để có điểm xét tuyển trong tổ hợp (A01, D01, D07, B08, v.v.).
   • Ví dụ:
     • ĐH Công nghệ thông tin (ĐH Quốc gia TP.HCM): Không quy đổi chứng chỉ, chỉ lấy điểm thi THPT môn ngoại ngữ, nhưng cộng điểm ưu tiên cho IELTS ≥ 6.5 hoặc TOEFL iBT ≥ 65.
     • ĐH Kinh tế – luật (ĐH Quốc gia TP.HCM): Lấy điểm thi THPT môn tiếng Anh, nhưng cộng điểm thưởng cho IELTS ≥ 5.0 (mức thưởng không quá 10% tổng thang điểm).
   • Hậu quả nếu không thi: Thí sinh không có điểm môn ngoại ngữ, mất cơ hội xét tuyển vào các tổ hợp có môn này.

Ngoài ra, một số trường sử dụng chứng chỉ ngoại ngữ để cộng điểm thưởng hoặc xét tuyển theo phương thức riêng (kết hợp học bạ, điểm đánh giá năng lực, hoặc SAT/ACT). Ví dụ:

• ĐH Công nghiệp TP.HCM: Quy đổi IELTS từ 5.0 trở lên thành điểm môn tiếng Anh.
• ĐH Luật TP.HCM: Xét tuyển thí sinh có IELTS ≥ 6.5 kết hợp học bạ hoặc SAT.

Bảng Quy Đổi Điểm Chứng Chỉ Ngoại Ngữ Của Một Số Trường (Tham Khảo)

Lưu ý:

• Mỗi trường có quy định riêng về mức điểm tối thiểu, thời hạn chứng chỉ (thường còn hiệu lực đến ngày xét tuyển, khoảng 30/6 hoặc 26/7/2025), và đơn vị cấp (IELTS: BC/IDP; TOEFL iBT: ETS; TOEIC: ETS hoặc IIG Vietnam).
• Thí sinh cần kiểm tra đề án tuyển sinh chính thức của trường (thường công bố trên website trường vào tháng 3-4/2025).

Nên Chọn Thi Ngoại Ngữ Hay Sử Dụng Chứng Chỉ?

Quyết định phụ thuộc vào mục tiêu xét tuyển đại học, năng lực bản thân, và phương thức tuyển sinh của trường. Dưới đây là các yếu tố cần cân nhắc:

1. Xem xét đề án tuyển sinh của trường:
   • Kiểm tra trên website trường (ví dụ: ump.edu.vn, uit.edu.vn, neu.edu.vn) hoặc cổng thông tin tuyển sinh của Bộ GD-ĐT để biết ngành bạn chọn có chấp nhận quy đổi chứng chỉ ngoại ngữ hay không.
   • Nếu trường yêu cầu điểm thi THPT môn ngoại ngữ (như ĐH Công nghệ thông tin, ĐH Kinh tế – luật), bạn phải đăng ký thi môn này.
   • Nếu trường chấp nhận quy đổi (như ĐH Bách khoa, ĐH Công nghiệp TP.HCM), bạn có thể dùng chứng chỉ nếu đã đạt mức điểm yêu cầu.
2. Đánh giá năng lực ngoại ngữ:
   • Nếu bạn tự tin đạt điểm cao (8-10) trong kỳ thi THPT môn ngoại ngữ, hãy cân nhắc thi để đảm bảo điểm xét tuyển tối ưu, đặc biệt khi trường không quy đổi chứng chỉ.
   • Nếu bạn đã có chứng chỉ quốc tế (IELTS ≥ 5.5, TOEFL iBT ≥ 60, TOEIC nghe-đọc ≥ 620 & nói-viết ≥ 240) và trường chấp nhận quy đổi, sử dụng chứng chỉ giúp tiết kiệm thời gian ôn thi môn ngoại ngữ, tập trung cho các môn khác.
3. Chi phí và thời gian chuẩn bị:
   • Thi IELTS, TOEFL iBT, hoặc TOEIC tốn chi phí (khoảng 4-6 triệu đồng/lần thi) và thời gian luyện thi (3-6 tháng để đạt IELTS 5.5-6.5). Nếu chưa có chứng chỉ và thời gian gấp rút (trước 30/4/2025 để đăng ký thi THPT), thi môn ngoại ngữ có thể là lựa chọn tiết kiệm hơn.
   • Tuy nhiên, chứng chỉ ngoại ngữ mang lại lợi ích lâu dài (xét tuyển đại học, miễn học tiếng Anh ở đại học, xin việc, du học).
4. Tổ hợp xét tuyển dự phòng:
   • Nếu trường có nhiều tổ hợp xét tuyển (như A00, B00, D01, B08), bạn có thể chọn tổ hợp không có môn ngoại ngữ (ví dụ: A00: Toán, Lý, Hóa) để tránh rủi ro khi không thi hoặc không có chứng chỉ đạt yêu cầu.

Lời Khuyên Từ Chuyên Gia

• TS Nguyễn Trung Nhân (ĐH Công nghiệp TP.HCM): “Thí sinh cần đọc kỹ đề án tuyển sinh của trường. Nếu trường không quy đổi chứng chỉ, hãy đăng ký thi môn ngoại ngữ để đảm bảo cơ hội xét tuyển. Thi ngoại ngữ không phải rào cản lớn, đặc biệt khi bạn đã có nền tảng tốt.”
• ThS Cù Xuân Tiến (ĐH Kinh tế – luật): “Việc quy đổi chứng chỉ phụ thuộc vào từng trường. Thí sinh nên ưu tiên kiểm tra thông tin tuyển sinh và cân nhắc khả năng của mình để chọn phương án phù hợp.”
• PGS-TS Nguyễn Lưu Thùy Ngân (ĐH Công nghệ thông tin): “Chúng tôi ưu tiên điểm thi THPT để đảm bảo công bằng. Thí sinh có chứng chỉ vẫn được cộng điểm ưu tiên, nhưng cần thi ngoại ngữ nếu chọn tổ hợp có môn này.”

Lịch Trình Quan Trọng Và Hành Động Cần Làm

• 21/4 – 28/4/2025: Đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT. Quyết định chọn thi môn ngoại ngữ hay sử dụng chứng chỉ để miễn thi.
• 30/5/2025: Hạn cuối nộp phiếu đăng ký xét công nhận tốt nghiệp (bao gồm chứng chỉ ngoại ngữ để miễn thi).
• 25/6 – 27/6/2025: Kỳ thi tốt nghiệp THPT.
• Trước 26/7/2025: Nộp bản sao chứng thực chứng chỉ ngoại ngữ (nếu trường yêu cầu quy đổi điểm xét tuyển).
• 16/7 – 28/7/2025: Đăng ký và điều chỉnh nguyện vọng xét tuyển đại học.

Hành động cụ thể:

1. Kiểm tra đề án tuyển sinh: Truy cập website trường hoặc liên hệ phòng tuyển sinh để xác định yêu cầu về môn ngoại ngữ (thi hay quy đổi chứng chỉ).
2. Chuẩn bị chứng chỉ (nếu chọn miễn thi): Đăng ký thi IELTS, TOEFL iBT, TOEIC trước tháng 4/2025 để đảm bảo kết quả kịp thời. Mức điểm an toàn: IELTS ≥ 5.5, TOEFL iBT ≥ 60, TOEIC nghe-đọc ≥ 620 & nói-viết ≥ 240.
3. Ôn thi môn ngoại ngữ (nếu chọn thi): Luyện đề thi THPT các năm trước (truy cập cổng thông tin Bộ GD-ĐT) và tập trung vào kỹ năng đọc hiểu, ngữ pháp, từ vựng.
4. Lên kế hoạch dự phòng: Đăng ký nhiều tổ hợp xét tuyển (có và không có môn ngoại ngữ) để tăng cơ hội trúng tuyển.

Lời Kết

Xét tuyển đại học 2025 đòi hỏi thí sinh cân nhắc kỹ lưỡng giữa việc thi môn ngoại ngữ và sử dụng chứng chỉ quốc tế (IELTS, TOEFL iBT, TOEIC). Quyết định phụ thuộc vào phương thức tuyển sinh của trường, năng lực bản thân, và mục tiêu xét tuyển. Nếu trường chấp nhận quy đổi chứng chỉ, sở hữu IELTS ≥ 5.5 hoặc tương đương là lợi thế lớn. Ngược lại, nếu trường yêu cầu điểm thi THPT, đăng ký thi môn ngoại ngữ là lựa chọn an toàn. Hãy chuẩn bị sớm, kiểm tra thông tin tuyển sinh kỹ lưỡng, và xây dựng chiến lược phù hợp để chinh phục cánh cửa đại học!

Để cập nhật thông tin mới nhất, truy cập website trường đại học hoặc các nguồn uy tín như thanhnien.vn, vnexpress.net, moet.gov.vn.