Năm học 2025-2026, nhiều trường đại học tại Việt Nam dự kiến điều chỉnh tăng học phí theo lộ trình được Chính phủ quy định. Xu hướng này không chỉ phản ánh lộ trình tự chủ tài chính của các trường mà còn đặt ra nhiều thách thức và cơ hội cho sinh viên cùng gia đình. Bài viết này sẽ phân tích lý do, mức tăng học phí, và những điều sinh viên cần chuẩn bị để đối mặt với thay đổi này.

Tại Sao Các Trường Đại Học Tăng Học Phí?

Theo Nghị định 81/2021/NĐ-CP và Nghị định 97/2023/NĐ-CP, các trường đại học công lập được phép điều chỉnh học phí trong khuôn khổ quy định để đảm bảo chi phí vận hành, nâng cao chất lượng đào tạo, và cải thiện cơ sở vật chất. Dưới đây là một số lý do chính dẫn đến việc tăng học phí:

• Tự chủ tài chính: Nhiều trường đại học công lập chuyển sang cơ chế tự chủ, không còn phụ thuộc hoàn toàn vào ngân sách nhà nước. Học phí trở thành nguồn thu chính để duy trì hoạt động, trả lương giảng viên, và đầu tư vào nghiên cứu.
• Chi phí vận hành tăng: Lạm phát, giá cả hàng hóa, và chi phí sinh hoạt tăng khiến các trường phải điều chỉnh học phí để bù đắp chi phí vận hành, đặc biệt là trong bối cảnh hậu đại dịch COVID-19.
• Nâng cao chất lượng giáo dục: Các trường cần đầu tư vào cơ sở vật chất, thiết bị nghiên cứu tiên tiến, và đội ngũ giảng viên chất lượng cao để đáp ứng nhu cầu đào tạo hiện đại.

Ví dụ, Đại học Phenikaa giải thích rằng việc tăng học phí giúp duy trì chương trình đào tạo đạt chuẩn quốc tế, trong khi Đại học Thương mại nhấn mạnh đầu tư vào cơ sở vật chất và học bổng cho sinh viên.

Mức Tăng Học Phí Dự Kiến Năm 2025-2026

Theo thông tin từ hơn 150 trường đại học đã công bố phương án tuyển sinh năm 2025, học phí năm học 2025-2026 sẽ tăng từ 5-15% tùy trường, ngành học, và chương trình đào tạo. Dưới đây là một số ví dụ cụ thể:

• Đại học Kinh tế Quốc dân: Học phí chương trình chuẩn dự kiến 18-25 triệu đồng/năm, tăng 2-3 triệu đồng so với năm 2024.
• Đại học Phenikaa: Ngành Răng Hàm Mặt có mức học phí cao nhất, tăng từ 96 triệu đồng lên 128 triệu đồng/năm.
• Học viện Ngân hàng: Học phí chương trình chuẩn dao động từ 25-26,5 triệu đồng/năm, tăng hơn 10 triệu đồng so với năm trước. Các chương trình liên kết quốc tế có thể lên đến 130-230 triệu đồng ở năm cuối.
• Đại học Mở Hà Nội và Học viện Phụ nữ Việt Nam: Mức tăng tương tự, khoảng 2-3 triệu đồng/năm.
• Đại học Hà Nội: Học phí dao động từ 780.000-1.740.000 đồng/tín chỉ, tăng 10-25% so với năm trước.

Các chương trình chất lượng cao, liên kết quốc tế, hoặc ngành đặc thù như Y Dược thường có mức học phí cao hơn, dao động từ 60 triệu đến hơn 900 triệu đồng/năm đối với một số chương trình quốc tế.

Tác Động Của Việc Tăng Học Phí Đến Sinh Viên

Việc tăng học phí đặt ra nhiều áp lực tài chính cho sinh viên và gia đình, đặc biệt là những hộ có thu nhập trung bình và thấp. Một số tác động đáng chú ý:

• Gánh nặng tài chính: Với mức học phí tăng, nhiều gia đình phải cân nhắc lại kế hoạch tài chính, thậm chí vay vốn hoặc tìm kiếm học bổng để trang trải chi phí.
• Lựa chọn ngành học: Thí sinh có xu hướng ưu tiên các ngành học phí thấp hoặc trường không tăng học phí, như Đại học Tài chính – Marketing hoặc Đại học Ngoại ngữ – Tin học TP.HCM, nơi cam kết giữ ổn định học phí.
• Tâm lý lo lắng: Nhiều sinh viên lo ngại rằng mức học phí tăng có thể ảnh hưởng đến khả năng hoàn thành khóa học, đặc biệt với các chương trình kéo dài 5-6 năm như Y khoa.

Tuy nhiên, các chuyên gia giáo dục khuyến nghị sinh viên và phụ huynh không nên chỉ tập trung vào con số học phí mà cần xem xét chất lượng đào tạo, cơ hội việc làm, và các chính sách hỗ trợ tài chính của trường.

Sinh Viên Cần Chuẩn Bị Gì?

Để đối mặt với xu hướng tăng học phí, sinh viên và phụ huynh cần có kế hoạch cụ thể. Dưới đây là một số gợi ý:

1. Tìm hiểu kỹ đề án tuyển sinh: Xem xét lộ trình tăng học phí của trường trong suốt khóa học. Một số trường cam kết giữ ổn định học phí cho tân sinh viên trong toàn khóa, như Đại học Tài chính – Marketing.
2. Săn học bổng và hỗ trợ tài chính: Nhiều trường cung cấp học bổng, ví dụ Đại học Thương mại dành 25 tỷ đồng cho học bổng năm 2024-2025. Ngoài ra, các chương trình vay vốn sinh viên cũng là lựa chọn khả thi.
3. Lựa chọn ngành học phù hợp: Ưu tiên các ngành có học phí hợp lý hoặc ngành có nhu cầu nhân lực cao nhưng ít người học, như công nghệ chế biến thủy sản tại Đại học Công thương TP.HCM, nơi giảm 50% học phí học kỳ đầu.
4. Lập kế hoạch tài chính dài hạn: Phụ huynh cần tính toán chi phí cho toàn khóa học, đặc biệt với các chương trình quốc tế có học phí tăng dần qua các năm.
5. Tìm kiếm việc làm thêm: Làm thêm bán thời gian hoặc thực tập có thể giúp sinh viên trang trải một phần chi phí, đồng thời tích lũy kinh nghiệm làm việc.

Một Số Trường Không Tăng Học Phí

Dù xu hướng chung là tăng học phí, một số trường quyết định giữ ổn định mức thu để hỗ trợ sinh viên. Ví dụ:

• Đại học Tài chính – Marketing: Duy trì học phí chương trình chuẩn ở mức 30 triệu đồng/năm, chương trình tiếng Anh toàn phần 64 triệu đồng/năm.
• Đại học Ngoại ngữ – Tin học TP.HCM: Học phí dao động 23,7-26,8 triệu đồng/học kỳ, không thay đổi trong nhiều năm.
• Đại học Y Dược TP.HCM: Dự kiến không tăng đáng kể học phí năm 2025, với mức thu từ 46-84,7 triệu đồng/năm tùy ngành.

Những trường này thường kết hợp chính sách học bổng và hỗ trợ tài chính để giảm gánh nặng cho sinh viên.

Kết Luận

Việc nhiều trường đại học dự kiến tăng học phí năm 2025 là xu hướng tất yếu trong lộ trình tự chủ và nâng cao chất lượng giáo dục. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra thách thức cho sinh viên và gia đình trong việc chuẩn bị tài chính. Bằng cách tìm hiểu kỹ thông tin, tận dụng học bổng, và lập kế hoạch tài chính hợp lý, sinh viên có thể vượt qua khó khăn và tận dụng cơ hội từ các chương trình đào tạo chất lượng cao. Hãy theo dõi các thông báo tuyển sinh từ các trường để cập nhật thông tin mới nhất và đưa ra quyết định sáng suốt.